Ik zit met mijn 16-jarige zoon aan de keukentafel. Even daarvoor zijn wij in gesprek geraakt over het aantal jongeren met suïcidale gedachten. Wij willen net aan het avondeten beginnen als hij mij ineens aankijkt en zegt “Weet je hoeveel jongens er suïcidale gedachten hebben?”.
Hij noemt een aantal van 7 op de 8. Alles in mij als moeder wordt direct getriggerd. Ik probeer niet in de stress te schieten en mijn hoofd koel te houden en weet nog op kalme wijze te antwoorden met “Jeetje wat naar dat ze zich zo voelen. Dat zijn ook nog eens veel jongeren!”.
Ik vraag door en uiteindelijk stel ik hem de vraag die ik liever niet stel “Hoe zit dat bij jou? Heb jij weleens zulke gedachten gehad?”. Ik voel als moeder een enorme opluchting door mij heen gaan als hij aangeeft dat zelf niet te hebben, maar hij begrijpt wel de mentale worsteling.
Mijn normaal vrij gesloten puberzoon geeft mij een kijkje in zijn wereld. Ik maak daar op dat moment dankbaar gebruik van door hem vragen te stellen als “Ervaar je prestatiedruk vanuit ons? Is het school? Heb je het gevoel dat je op je tenen moet lopen?”. Hij schudt zijn hoofd en zegt “Je begrijpt het niet, mam. Het is de hele maatschappij die druk uitoefent. Het verwachtingspatroon waar je als jongen of meisje aan moet voldoen”.
Ik realiseer mij dat het niet gewoon een kwestie is van af en toe offline zijn, ademhalingsoefeningen en even de negatieve gedachten naar iets positiefs ombuigen. Het probleem en de oplossing zit op meerdere en diepere lagen. Ja, te beginnen met de ouders en het onderwijs.
Wij vinden het belangrijk dat stratenmakers en vuilnismannen bestaan maar als het even kan willen wij liever dat onze kinderen rechten of geneeskunde gaan studeren. Dat bedoel ik niet om met een vingertje te wijzen, want ik hoop ook dat mijn zoon straks de middelbare verlaat met een diploma en een vervolgstudie gaat doen. Waarom? Omdat je nu eenmaal dan meer keuze en kans op werksucces hebt.
Maar waar ik vroeger bovenop zijn huiswerk en cijfers zat heb ik hem nu mijn vertrouwen gegeven dat hij er wel komt en de vrijheid gegeven om uit te zoeken wat bij hem past. Ik weet vanuit mijn werk dat er echter nog veel gezinnen en culturen zijn waarbij de prestatiedruk hoog ligt, zelf als hun kind faalangstige gedachten ontwikkelt.
Wij hebben nog steeds een schoolsysteem waarbij het voornamelijk draait om toetsen en cijfers. Kinderen en jongeren worden voorbereid om te presteren in de maatschappij met feitenkennis en formules. Dat begint al heel vroeg. Zo kreeg onze zoon in het basisonderwijs huiswerk mee, computerles en werd hem vanaf de kleuterklas Engels geleerd.
Hoe zou het zijn als er al in het onderwijs vakken komen waar ieder kind volledig zichzelf kan zijn, waar ze ontdekken wie ze zijn, wat hun kwaliteiten zijn en hoe ze van hun valkuilen een kracht kunnen maken. Maar ook waar naast zelfontplooiing hun creativiteit gestimuleerd wordt en lessen gegeven worden in hoe je bijvoorbeeld met gevoelens en emoties om kan gaan. Zodat wij jongeren helpen om krachtig(er) in het leven te staan. Dat ze vaardigheden bezitten om respectvol met zichzelf en met de ander om te gaan en hoe ze wat van het leven kunnen maken. Als docent omgangskunde en Gelukscoach pleit ik hiervoor.
Social media wordt vaak aangewezen als oorzaak dat jongeren prestatiedruk voelen en burn-outverschijnselen ontwikkelen. Jongeren die voor zichzelf de lat hoog leggen om er net zo te willen uitzien als bijvoorbeeld hun favoriete vlogger. Of de ‘druk’ om altijd bereikbaar en online te zijn: niets willen missen en erbij willen horen.
Ik vraag mezelf af of dit iets van nu is, of behoeften en/of gedrag is wat altijd er is geweest. Ik ben opgegroeid zonder social media (ja, zo oud ben ik) maar met idolen als posters aan de muur, waarop ik ook wilde lijken. Ook werd je gepest als je niet de juiste kleding aan had of anders was dan de rest.
Hoewel ik het verslavend effect van social media niet ontken, denk ik persoonlijk dat bewustwording onder jongeren belangrijker is. En eigenlijk kom ik daarmee ook terug op mijn vorige stukje over onderwijs: jongeren die in hun kracht staan en leren hoe ze goed voor zichzelf kunnen zorgen en respectvol met anderen omgaan.
Maar het allerbelangrijkste is dat jongeren een veilige thuisbasis hebben waar ze gezien en gehoord worden!
Welzijn en gezondheid is een verantwoordelijkheid van een ieder die onderdeel is van de maatschappij. Alleen samen kunnen wij zorgen dat onze jongeren en de generatie erna licht(er) door het leven gaan. Zij zijn onze toekomst. Ik kom graag in contact met mensen die samen met mij een positieve draai willen geven aan het leven van deze jongeren. Stuur mij in dat geval een berichtje.
